เล่ม ๙ ปฐมธรรม


สารบัญ
ธรรมะกับชีวิต
๑ ผู้ชี้ขุมทรัพย์ !
๒ โอกาสในการเกิดเป็นมนุษย์นั้นแสนยาก
๓ วิญญาณ คือ เหตุแห่งการเกิดขึ้นของสัตว์

๔ หลักปฏิบัติต่อทิศทั้ง ๖
๕ หลักในการใช้จ่ายทรัพย์
๖ การตอบแทนคุณมารดาบิดาอย่างสูงสุด
๗ ว่าด้วยความรัก ๔ แบบ
๘ ลักษณะของ “ฆราวาส ชั้นเลิศ”
๙ หลักในการดำรงชีพ เพื่อประโยชน์สุขในวันนี้
๑๐ หลักดำรงชีพเพื่อประโยชน์สุขในวันหน้า
๑๑ เหตุเสื่อมและเหตุเจริญแห่งทรัพย์
     เหตุเสื่อมแห่งทรัพย์ ๔ ประการ
     เหตุเจริญแห่งทรัพย์ ๔ ประการ
๑๒ อบายมุข ๖ (ทางเสื่อมแห่งทรัพย ๖ ทาง)
     โทษของอบายมุขแต่ละข้อ
๑๓ การบริโภคกามคุณทั้ง ๕ อย่างไม่มีโทษ

๑๔ หลักการพูด
๑๕ ลักษณะการพูดของตถาคต
๑๖ ลักษณะการพูดของสัตบุรุษ
๑๗ ลักษณะการพูดของอสัตบุรุษ
๑๘ อย่าหูเบา

๑๙ เข้าใจธรรมเพียงบทเดียว ก็เพียงพอ
๒๐ ให้เป็นผู้หนักแน่น
๒๑ ลาภสักการะและเสียงเยินยอ เป็นอันตราย แม้แต่พระอรหันต์
๒๒ ลักษณะของผู้มีสติและสัมปชัญญะ
๒๓ สิ่งที่พระศาสดาถือว่าเป็นความอัศจรรย์
๒๔ จิตอธิษฐานการงาน
๒๕ การตั้งจิตก่อนนอน
๒๖ มืดมา.. สว่างไป สว่างมา...ก็ยังคงสว่างไป
๒๗ เหตุของความสามัคคีและความแตกแยก
๒๘ ความอยาก (ตัณหา) คือต้นเหตุแห่งการทะเลาะวิวาท
๒๙ กฎธรรมชาติ
๓๐ เหตุแห่งการเบียดเบียน

ความพอใจใด ความพอใจนั้น คือเหตุเกิดแห่งทุกข์
ธรรมอันเป็นไปเพื่อความเจริญไม่เสื่อม (อปริหานิยธรรม)
เหตุให้ศาสนาเจริญ
เหตุให้ศาสนาเสื่อม
สิ่งทั้งหลายไม่เที่ยง
ผลจากความไม่มีธรรมะของมนุษย์ (อย่างเบา)

ผลจากความไม่มีธรรมะของมนุษย์ (อย่างหนัก)
ข้อควรทราบเกี่ยวกับอกุศลมูล (ราคะ โทสะ โมหะ)
คุณสมบัติของทูต
ไม่โกหกกัน แม้เพียงเพื่อหัวเราะเล่น
งูเปื้อนคูถ
“กรรม” และผลของการกระทำ
สิ่งที่ควรรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ “กรรม”
กายนี้ เป็น “กรรมเก่า”
ศีล ๕
ทาน ที่จัดว่าเป็นมหาทาน
อุโบสถ (ศีล)
๔๗ อกุศลกรรมบถ ๑๐
กุศลกรรมบถ ๑๐
อานิสงส์สำหรับผู้ทำศีลให้สมบูรณ์
ผลของการมีศีล
ผลของการไม่มีศีล
ทำดี ได้ดี
๕๓ ธรรมดาของโลก
๕๔ กรรมที่ทำให้ได้รับผลเป็นความไม่ตกต่ำ
๕๕ ทานที่ให้แล้วในสงฆ์แบบใด จึงมีผลมาก
๕๖ ผู้ประสบบุญใหญ่

ธรรมะกับการสอบ
๕๗ ต้องขึงสายพิณพอเหมาะ
ผู้เห็นแก่นอน
ลักษณะของ “ผู้มีความเพียรตลอดเวลา”
ลักษณะของ “ผู้เกียจคร้านตลอดเวลา”
๖๑ วิธีการตามรักษาไว้ซึ่งความจริง (สจฺจานุรกฺขณา)
๖๒ การตามรู้ซึ่งความจริง (สจฺจานุโพโธ)
๖๓ การตามบรรลุถึงซึ่งความจริง (สจฺจานุปตฺติ)
ทำความเพียรแข่งกับอนาคตภัย
วิธีแก้ความหดหู่
วิธีแก้ความฟุ้งซ่าน
การทำสมาธิและอานิสงส์ของการทำสมาธิ
สมาธิภาวนา ๔ ประเภท
อานุภาพของสมาธิ (นัยที่ ๑)
อานุภาพของสมาธิ (นัยที่ ๒)
แม้เพียงปฐมฌาน ก็ชื่อว่า เป็นที่หลบพ้นภัยจากมาร
สมาธิระงับความรัก-เกลียด ที่มีอยู่ตามธรรมชาติ
๗๒ ความสำคัญของสมถะและวิปัสสนา

ผู้กำลังโน้มเอียงไปสู่นิพพาน
อานิสงส์สูงสุดแห่งอานาปานสติ ๒ ประการ
อานาปานสติระงับได้ซึ่งอกุศลทั้งหลาย
เจริญอานาปานสติ ชื่อว่าไม่เหินห่างจากฌาน
ลมหายใจก็คือ “กาย”
ผู้เจริญอานาปานสติ ย่อมชื่อว่าเจริญกายคตาสติ
ลักษณะของผู้เจริญกายคตาสติ
การตั้งจิตในกายคตาสติ เป็นเสาหลักอย่างดีของจิต
ลักษณะของผู้ไม่ตั้งจิตอยู่กับกาย
ลักษณะของผู้ตั้งจิตอยู่กับกาย
ให้ตั้งจิตในกายคตาสติ เสมือนเต่าหดอวัยวะไว้ในกระดอง
ให้ตั้งจิตในกายคตาสติ เสมือนบุรุษผู้ถือหม้อน้ำมัน
อานิสงส์ของการเจริญกายคตาสติ
การดำรงสมาธิจิต เมื่อถูกเบียดเบียนทางวาจา
อานิสงส์แห่งการปฏิบัติสมาธิแบบต่าง ๆ
ลักษณะของผู้ที่ง่ายต่อการเข้าสมาธิ
เจริญสมาธิให้ได้อย่างน้อยวันละ ๓ ครั้ง
การอยู่ป่ากับการเจริญสมาธิ สำหรับภิกษุบางรูป
ความสำคัญของกายคตาสติ
จงเป็นผู้มีสติคู่กันไปกับสัมปชัญญะ
ความสำคัญของคำพระผู้มีพระภาคเจ้า
เหตุผลที่ต้องรับฟังเฉพาะคำตรัส ของพระผู้มีพระภาคเจ้า
ทรงกำชับให้ศึกษาปฏิบัติเฉพาะจากคำของพระองค์เท่านั้น
อย่าฟังคนอื่น
หากไม่สนใจคำตถาคต จะทำให้เกิดความอันตรธาน
ของคำตถาคต เปรียบด้วยกลองศึก
พระองค์ทรงสามารถกำหนดสมาธิ เมื่อจะพูดทุกถ้อยคำ จึงไม่ผิดพลาด
คำพูดที่ตรัสมาทั้งหมดนับแต่วันตรัสรู้นั้นสอดรับไม่ขัดแย้งกัน
แต่ละคำพูดเป็นอกาลิโก คือ ถูกต้องตรงจริงไม่จำกัดกาลเวลา
ทรงให้ใช้วิธีธรรมวินัยที่ตรัสแล้ว เป็นศาสดาแทนต่อไป
ทรงห้ามบัญญัติเพิ่มหรือตัดทอนสิ่งที่บัญญัติไว้
อริยมรรคมีองค์ ๘ คือกัลยาณวัตร ที่ตถาคตทรงฝากไว้
การปรินิพพาน ของตถาคต
๙๓ เหตุการณ์ช่วงปรินิพพาน
ผู้มีธรรมเป็นที่พึ่ง
หลักตัดสินธรรมวินัย ๔ ประการ
๙๖ การบูชาตถาคตอย่างสูงสุด
พินัยกรรม ของ “พระสังฆบิดา”
สังเวชนียสถานภายหลังพุทธปรินิพพาน
สถานที่ที่ควรจะระลึกตลอดชีวิต
นิพพานและการพ้นทุกข์
เพราะการเกิด เป็นเหตุให้พบกับความทุกข์
เหตุแห่งการเกิด “ทุกข์”
สิ้นทุกข์เพราะสิ้นกรรม
สิ้นนันทิ สิ้นราคะ
ความสิ้นตัณหา คือ นิพพาน
ความเพลิน เป็นเหตุให้เกิดทุกข์
ความเป็นโสดาบัน ประเสริฐกว่า เป็นพระเจ้าจักรพรรดิ
สัทธานุสารี
ธัมมานุสารี
ฐานะที่เป็นไปไม่ได้ ของผู้ถึงพร้อมด้วยทิฏฐิ (พระโสดาบัน)
ลำดับการปฏิบัติเพื่ออรหัตตผล
อริยมรรค มีองค์ ๘
“ดิน น้ำ ไฟ ลม” ไม่อาจหยั่งลงได้ในที่ไหน
๑๑๓ สิ่ง ๆ หนึ่งซึ่งบุคคลพึงรู้แจ้ง
สังขตลักษณะ
อสังขตลักษณะ
ลำดับการหลุดพ้นโดยละเอียด เมื่อเห็นอนัตตา
ทำความเข้าใจเกี่ยวกับอาหาร
หลักการพิจารณาอาหาร
หมดความพอใจ ก็สิ้นทุกข์
ความรู้สึกภายในใจ เมื่อละตัณหา (ความอยาก)ได้
ลักษณะภิกษุผู้มีศีล
ผู้ชี้ชวนวิงวอน
ลักษณะของภิกษุ ผู้มีศีล (นัยที่ ๑)
ลักษณะของภิกษุ ผู้มีศีล (นัยที่ ๒)
ลักษณะของภิกษุ ผู้มีศีล (นัยที่ ๓)