นิวรณ์–ข้าศึกแห่งสมาธิ

วาเสฏฐะ !  เปรียบเหมือนแม่น้ำอจิรวดีนี้ มีน้ำเต็มเปี่ยม กายืนดื่มได้.
ครั้งนั้นมีบุรุษคนหนึ่งมาถึงเข้า
เขามีประโยชน์ที่ฝั่งโน้น
แสวงหาฝั่งโน้น
มีการไปสู่ฝั่งโน้น
ประสงค์จะข้ามไปสู่ฝั่งโน้น
แต่เขานอนคลุมศีรษะของตนอยู่ที่ริมฝั่งนี้.
วาเสฏฐะ ! ท่านจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร :
บุรุษนั้นจะไปจากฝั่งใน สู่ฝั่งนอกแห่งแม่น้ำอจิรวดีได้หรือหนอ ?
“ไม่ได้แน่ ท่านพระโคดม !”

วาเสฏฐะ !  ข้อนี้ก็ฉันนั้นเหมือนกัน :
นิวรณ์ ๕ อย่าง เหล่านี้
เรียกกันในอริยวินัย
ว่า “เครื่องปิด” บ้าง 
ว่า “เครื่องกั้น” บ้าง 
ว่า “เครื่องคลุม” บ้าง
ว่า “เครื่องร้อยรัด” บ้าง.
๕ อย่าง อย่างไรเล่า ?
๕ อย่าง คือ
กามฉันทนิวรณ์
พ๎ยาปาทนิวรณ์
ถีนมิทธนิวรณ์
อุทธัจจกุกกุจจนิวรณ์
วิจิกิจฉานิวรณ์.
วาเสฏฐะ !  นิวรณ์ ๕ อย่าง เหล่านี้แล
ซึ่งเรียกกันในอริยวินัย
ว่า “เครื่องปิด” บ้าง 
ว่า “เครื่องกั้น” บ้าง
ว่า “เครื่องคลุม” บ้าง 
ว่า “เครื่องร้อยรัด” บ้าง.
วาเสฏฐะ !  พราหมณ์ไตรเพททั้งหลาย
ถูกนิวรณ์ ๕ อย่างเหล่านี้ ปิดแล้ว กั้นแล้ว คลุมแล้ว ร้อยรัดแล้ว.
วาเสฏฐะ !  พราหมณ์ไตรเพทเหล่านั้น
ละธรรมะที่ทำความเป็นพราหมณ์เสีย
สมาทานธรรมะที่ไม่ทำความเป็นพราหมณ์
ดำรงชีวิตให้เป็นไปอยู่
อันนิวรณ์ทั้ง ๕ อย่าง ปิดแล้ว กั้นแล้ว คลุมแล้ว ร้อยรัดแล้ว
จักเป็นผู้เข้าถึงความเป็นสหายแห่งพรหม
ภายหลังแต่การตายเพราะการทำลายแห่งกาย ดังนี้นั้น :
นั่นไม่เป็นฐานะที่จะเป็นไปได้.

-บาลี สี. ที. ๙/๓๐๖/๓๗๘.